بررسی ویژگی های تصویرگری در سفالینه های سامانی نیشابور

تصاویر سفال سامانی نیشابور که با اسلوب رنگارنگ در زیر لعاب شفاف ایجاد شده است به علت دارا بودن نقوش پیکره ای و مضامین روایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. پیدایش این تصاویر در منطقه خراسان موجب شده تا شاخصه های هنر پارتی بیشتر از دیگر ادوار در شکل گیری این آثار موثر باشد. به علاوه تأثیرات هنر ساسانی، مانوی، بیزانسی، سغدی و...نیز در این تصاویر قابل شناسایی است. مضامین این تصاویر را می توان بازتاب تفکرات و باورهای موجود در محیط فرهنگی و اجتماعی دوره سامانی دانست. ورود اسلام باعث فروریختن نظام پادشاهی ساسانی و گسترش زبان فارسی دری در میان عامه مردم گشت و موجب شد در آثار هنری مضامین پادشاهی جای خود را به باورهای عامیانه و عقاید رایج دهد. از طرفی مبارزه ایرانیان با جریان عربی طرفدار اموی و عباسی و حمایت امیران سامانی از فرهنگ کهن ایران و پاسداشت این آیین ها در منطقه تحت حاکمیت آنها توسط اشراف و طبقه دهقانان باعث شد تا مضامین آثار مورد بحث مطابقت های بسیاری با باورها و اساطیر موجود در آیین های کهن ایران مانند زردشتی، زروانی و مانوی داشته باشد. علاوه بر این، وارد شدن خط کوفی و برخی مضامین اسلامی را نیز می توان از تأثیرات مستقیم فرهنگ اسلامی در این آثار دانست.